Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Bovengrondse infrastructuur (inclusief wegen)

Verharding
Bijna alle voorgenomen onderhoudswerkzaamheden aan de asfaltverharding zijn uitgevoerd zoals de reconstructie van voetpaden en fietspaden en het asfalteren van De Staart, de Rondweg (tussen de wijk het Mos en De Koppeling), kruisingsvlakken aan de Jhr. Ramweg en een deel van de Achterdijk. Het onderhoud aan het Neereind is uitgesteld omdat nog niet duidelijk is wat daar het beste kan gebeuren. Ook zijn de fietspaden de Gaarde en het Imkerspad vanwege raakvlakken met regionale fietsverbindingen (doorfietsroute met subsidie) doorgeschoven naar 2025.

Op meer dan 200 wegvakken is klein of groot onderhoud uitgevoerd aan de elementenverharding. Het grootonderhoud aan elementenverharding betrof onder andere de locaties Baarssloot en Prins Hendrikweg. Er was buurtgericht klein onderhoud aan elementenverharding in onder andere de buurten de Muren, Stenen, Bermen, Weides en de Gildes.
In totaal is er in 2023 en 2024 meer dan 52.500 m2 aan elementenverharding met een (ongewenst slecht) D-niveau hersteld. Toch bleek het percentage D-niveau na het inlezen van de laatste weginspectie van 2024 helaas te zijn toegenomen. Namelijk van 13,84% in 2023 naar 14,5 % in 2024.
Voor de elementenverharding en het asfalt samen was het percentage 13,6% in 2023 en is dit gelijk gebleven in 2024. Een evenwichtig, acceptabel onderhouden wegennet is minimaal 95% A/B niveau. Tot 2029 blijft de ingezette kwaliteitsimpuls (inhaalslag) noodzakelijk om op dit acceptabele niveau te komen. 

De fietsparkeercapaciteit voor winkelend publiek is in Houten Castellum flink toegenomen doordat er bij de reconstructie van Piazza 64 fietsnietjes zijn bijgeplaatst.

Openbare verlichting en verkeersregelinstallaties
In 2024 is een groot deel van de conventionele verlichting vervangen door LED, zowel in de woonwijken als op de doorstroomwegen de Rondweg, De Rede en De Staart. In 2025 volgt de nog resterende conventionele verlichting.

De vervangingen van de verkeersregelautomaten, inclusief lantaarns, is goed verlopen. De uitvoering van een aantal werkzaamheden is echter van 2024 naar 2025 verschoven zoals het omzetten van enkele voedingen, het verwijderen van enkele oude automaatkasten en de vervanging van enkele tegelplateau’s, lussen en masten. Bij de ingebruikname zijn een aantal aanpassingen/correcties doorgevoerd. Alles werkt nu naar tevredenheid. In de wegvakken waar asfaltonderhoud is uitgevoerd zijn tevens de detectielussen vervangen. Besloten is de nieuwe VRI’s uit te voeren naar iVRI-ready waardoor de optie blijft bestaan om de automaten in de toekomst, wanneer het beleid hier om vraagt, om te bouwen naar volledige iVRI’s.

Civieltechnische kunstwerken
Twee houten bruggen zijn vervangen door betonnen bruggen (overloop uit jaarprogramma 2023). Ook is een stuw vervangen. Van twee bruggen zijn houten palen vervangen. Op diverse locaties in de lange brug over de Rietplas zijn houtrotreparaties uitgevoerd en delen vervangen. Er is ca. 200 meter beschoeiing vernieuwd. Bij twee tunnels zijn de trappen geïnjecteerd waardoor wateroverlast/gladheid in de winter voorkomen wordt.
Schilderwerk aan 14 bruggen en 2 tunnels is aanbesteed en wordt in de eerste helft van 2025 uitgevoerd. Dit geldt ook voor de renovatie van 3 bruggen en een steiger uit het programma van 2024.
Het bestek voor het reinigen van de civieltechnische kunstwerken is geactualiseerd en opnieuw aanbesteed.
Er is een areaalinspectie uitgevoerd door een externe deskundige waarmee het MJOP 2026-2030 wordt geoptimaliseerd. Ook is een start gemaakt met het opstellen van een bestek voor een raamovereenkomst voor het onderhoud aan de kunstwerken in de komende 4 jaar.

Groen en water   
Water en groenvoorzieningen zijn onderhouden conform het door de raad vastgestelde Beeldkwaliteitskader, het Water- en Rioleringsplan 2020-2023, het Bomenbeleidsplan en de Keur (bepalingen) van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR).

Op veel verschillende locaties, waaronder de Prins Willem Alexanderweg, zijn in totaal ruim 320 bomen vervangen. Bij vervanging kijken we zowel naar het straatbeeld als naar soorten die een goede aanvulling zijn voor de biodiversiteit. Zo zijn er bladhoudende bomen geplant bij o.a. Zeilschip en Paleismuur als mogelijk verblijfplaats voor uilen.

Van ongeveer 15 plantsoenen is de volledige beplanting vervangen. We hebben daarbij ook meer struikklimop gebruikt. Deze soort bloeit heel laat in het seizoen en is daarom een waardevolle bron van nectar.  

Door ontstening zijn diverse nieuwe plantsoenen ontstaan aan het Rond/Onderdoor, Het Wed, Piazza, Imkerseind, Kooikerseind, Galerijmuur, Randhoeve, Weerwolfspad, Notengaarde, Dorscamp, Eekhoornakker, Pr. Alexanderweg, Hoekcamp, Achterom, Kanaalmuur, Geerpad en de middengeleiders op de Rondweg bij Het Water en De Rede. In totaal gaat het om 4.500 m ² . De plantsoenen zijn voor een deel in zelfbeheer bij bewoners en bedrijven.

In 2024 is 1.008 m aan watergangen uitgebaggerd en is 1.063 m3 baggerspecie verwijderd.
Langs de Loodsboot is 160 m natuurvriendelijke oever aangelegd. Ook in ’t Goy is een natuurvriendelijke oever aangelegd.

In het kader van klimaatadaptatie zijn er in 2024 enkele tientallen bomen bijgeplant voor meer schaduw/koelte tijdens warme dagen (onder andere Zoetwatermeer: aanleg koelteplek nabij de Rietplas, Loerickerstee: naast een bankje, Hofstadpad: ten noorden van de Aventurijn en Van Harte school: op het schoolplein).

Spelen, reinigen en begraven
16 Speel- of sporttoestellen zijn vervangen. We hebben de 1.050 speel- en sporttoestellen (drie keer) laten inspecteren en onderhouden. Er zijn twee onderhoudsrondes uitgevoerd aan de zandondergronden onder speeltoestellen. 76 Ad hoc meldingen over kapotte speeltoestellen zijn  opgepakt.
In samenwerking met 3 basisscholen zijn de desbetreffende schoolpleinen omgevormd naar een groenere omgeving.

Alle straten, pleinen en trottoirs zijn minimaal éénmaal mechanisch gereinigd, uitgezonderd de halfverharding en de parkeerplaatsen. Alle doorgaande wegen (binnen de kernen) worden minimaal viermaal per jaar machinaal gereinigd.

Voor het (weer) realiseren van een beeldkwaliteit van onkruid op verharding op een B-niveau zijn de  desbetreffende werkzaamheden na een aanbesteding voor minimaal 2 jaar uitgezet bij een externe partij. In 2024 is naar verwachting slechts een C-niveau behaald. Begin 2025 wordt de uitvoering geëvalueerd en bekijken we hoe dit beter kan.

Ondergrondse infrastructuur (inclusief riolering)

Riolering
De reguliere onderhouds- en beheerwerkzaamheden aan het stedelijke (afval)watersysteem (zoals de inspectie en reiniging van riolen en drainageleidingen) zijn conform de planning en de normen van het WRP en de Keur (bepalingen) van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) uitgevoerd. Het betrof onder andere de volgende werkzaamheden.

• In totaal is er 54.952 m hoofdriool gereinigd, 3.106 m leiding is visueel geïnspecteerd en er zijn 88 putvideo’s gemaakt. Dit heeft geleidt tot 3 reparaties in de hoofdriolering.
• Er is 21.400 m1 drainageleiding gereinigd en op 30 locaties is de drainage gerepareerd.
• De 18.250 gemeentelijke straat en trottoirkolken en 3.333 m lijnafwateringen zijn gereinigd.
• De 356 mechanisch elektrische installaties gekoppeld aan het gemeentelijk waterbeheer zijn onderhouden en gereinigd.
• Er zijn 10 pompen vervangen. De schakelkasten van 9 tunnelgemalen zijn vervangen. De rioolgemalen Achterdijk en Rietdijk zijn gerenoveerd en verbeterd.

Afkoppelen en ontstenen

• In 2024 zijn 2 risicovolle locaties voor waterschade bij extreme neerslag gesaneerd. Er zijn 6 regenwaterafkoppelprojecten uitgevoerd waarbij er 29.352 m2 verharding van de vuilwater riolering is afgehaald en waardoor er jaarlijks 23.500 m3 schoon regenwater niet meer het riool in loopt maar het grondwater aanvult. Het betrof de projecten De Camp, Ruitercamp, Meercamp/Schegcamp, Valkeniersborch/Admiraalsborch, Friezenpoort en Boterhoeve/Kaashoeve/Schuilhoeve.
• In 2024 heeft Houten de 2^e plaats behaald bij het Nationaal Kampioenschap Tegelwippen in de categorie middelgrote gemeenten. Op 25 locaties is er 5.117 m2 verharding (ofwel 56.287 tegels) verwijderd en dus van de vuilwater riolering afgehaald. Het betrof onder andere locaties op Het Wed, Achterom, Wegenbouw, Pr. Willem Alexanderweg, Toernooicamp en Piazza. Na het ontstenen is er gras ingezaaid of beplanting aangebracht.

Kunstobjecten in het openbare gebied

In 2024 is het kunstwerk Terrein14 aan de Hoogdijk volledig hersteld. Er is opdracht verstrekt voor de aankoop en het terugplaatsen van een gestolen beeld (De dansers) en er is een traject gestart met de kunstenaar om nog 3 gestolen kunstwerken te vervangen. Alle herstelwerkzaamheden blijven binnen het daarvoor beschikbaar gestelde begrotingsbedrag.

Gemeentelijk vastgoed

Vastgoedportefeuille – doel, omvang en samenstelling  

Om de verschillende beleidsdoelstellingen te ondersteunen bezit de gemeente vastgoed. Dat vastgoed kan zij verhuren aan organisaties die de beleidsdoelstellingen ondersteunen. Het bezit van vastgoed is dus een middel en geen doel op zich. Wij streven naar een betaalbaar vastgoed met maatschappelijk rendement.  

De gemeentelijke vastgoedportefeuille bestaat uit circa 90 objecten en ongeveer 100.000 m2 BVO (bruto vloeroppervlak). De omvang van de vastgoedportefeuille bleef in 2024 ongewijzigd. Volgens een landelijke gebruikte indeling voor het gemeentelijk vastgoed onderscheiden de volgende gebouwcategorieën:  

Uit het overzicht blijkt dat de samenstelling van de gemeentelijke vastgoedportefeuille bijvoorbeeld is gericht op de ambtelijke huisvesting, zoals het gemeentehuis. Verder bestaat portefeuille uit maatschappelijk vastgoed zoals bijvoorbeeld de sporthallen, de sociaal culturele centra en het theater Aan de Slinger. Tenslotte is de gemeente nog eigenaar van enkele bijzondere objecten (vaak met een historische waarde) zoals kerktorens. Een klein deel van de portefeuille zullen wij in de toekomst inzetten voor stad- en gebiedsontwikkelingen.  

Om het aantal en de behoefte naar accommodaties beter in beeld te krijgen hebben wij een Voorzieningenplanning 2025-2035 laten opstellen. Die nota is eind 2024 afgerond en zullen wij 2025 aanbieden bij de raad.  

Vastgoedtransacties  
De gemeente huurde een gebouw voor de huisvesting van maatschappelijke organisaties. Echter omdat er onvoldoende stroom geleverd kon worden op het adres is de huur ongedaan gemaakt.     

Onderhoud  
De gebouwen onderhouden we volgens een gebruikelijke norm bij gemeenten (conditieniveau 3) en dat is ‘sober doch doelmatig’. De risico’s op storingen en defecten zijn daarbij acceptabel. In 2024 hebben we de gebouwen opnieuw laten beoordelen op deze norm door inspecties uit te voeren.  
Dat betekent dat is bekeken welke ingrepen nodig zijn -en welke kosten dat met zich meebrengt- om een gebouw in de gewenste conditie te houden. Bijvoorbeeld door schilderwerk of een dakvervanging. Dat benodigde onderhoud lieten we vastleggen in een meerjaren onderhoudsplanning vanaf 2025 (MJOP). Het geeft een doorkijk voor de komende 10 jaar, maar we herijken de planning iedere 5 jaar. Ook hebben wij het ‘Onderhoudsbeleid voor de gemeente Houten’ opgesteld, welke wij in 2025 ter besluitvorming aan de raad voorleggen.     

Duurzaamheid  
Om de ambities van de gemeente voor het verduurzamen van de vastgoedportefeuille te realiseren is in 2024 de ‘Routekaart verduurzaming maatschappelijk vastgoed’ afgerond. In 2025 bieden we die aan bij raad ter goedkeuring. Vervolgens zullen we voor de afzonderlijke objecten specifieke aanpassingen benoemen.       

De gemeente wil daken van het eigen vastgoed voorzien van zonnepanelen. Helaas lukte de aanbesteding daarvoor in 2024 niet en proberen we dit in 2025 opnieuw.  

Huurbeleid 
In 2024 is het ‘Huurbeleid gemeente Houten’ in concept opgesteld. Een belangrijk onderdeel daarin betreft het werken met een kostprijsdekkende huur voor de gebouwen die wij verhuren aan beleidsondersteunende organisaties. In 2024 kwam de berekeningsmethode tot stand. In 2025 bieden we het huurbeleid aan bij de raad.   

Organisatie  
De vastgoedorganisatie werkt binnen de beleidskaders de ‘Visie op vastgoed’. Deze kadernota werd in 2024 door de raad vastgesteld.  Met dit beleidskader hebben we een instrument in handen voor doeltreffend en professioneel portefeuillebeheer. Het afgelopen jaar is verdergegaan met het professionaliseren van de vastgoedorganisatie. Met de stappen die hierin zijn gezet zijn wij in de komende jaren in staat om de portefeuille op strategisch, tactisch en operationeel doelmatig en doeltreffend aan te passen en te beheren. Een professioneel team staat sinds eind 2024 opgesteld om de organisatie professioneel te adviseren en ondersteunen op alle soorten vastgoedvraagstukken.

Onderwijshuisvesting

Samen met de schoolbesturen hebben wij gewerkt aan goede, toekomstbestendige onderwijshuisvesting. Uitgangspunt daarvoor is het in juli 2024 door de gemeenteraad vastgestelde Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2024-2043 (IHP).
Met het oog op de wettelijk vastgelegde gemeentelijke zorgplicht voor onderwijshuisvesting en de noodzaak van een lange termijnvisie biedt dit IHP:

• een duidelijke visie en een beleidsmatig kader voor huisvesting van onderwijsvoorzieningen in  de gemeente Houten;
• zicht op de beschikbare voorzieningen en de omvang van de noodzakelijke huisvestingsvoorzieningen voor onderwijs vanaf 2025.

Het huisvestingsplan besteedt aandacht aan:

• de huidige en toekomstige positie van de onderwijsinstellingen (zowel kwalitatief als kwantitatief).
• de knelpunten op korte, middellange en lange termijn.
• de uitgangspunten voor het huisvestings- en accommodatiebeleid.
• een toekomstscenario op basis van inventarisatie, knelpuntenanalyse en beleidsvoorkeuren.
• een toetsingskader voor de beoordeling van investeringsaanvragen voor onderwijs.
• financiële meerjaren-ontwikkeling van de huisvesting
• Eind 2024 is gestart met de eerste haalbaarheidsonderzoeken voor de school in de 1 ^e tranche van het IHP.

De mate van onderhoud bepaalt de kwaliteit en de levensduur van de kapitaalgoederen. Onderscheid wordt gemaakt tussen aan de ene kant de reguliere beheer-/exploitatiekosten en aan de andere kant de kosten van groot onderhoud en vervanging.

De onderstaande tabel laat de omvang zien van het onderhoud aan de kapitaalgoederen, onderverdeeld in dagelijks/regulier onderhoud en groot onderhoud (en vervanging).

Zoals hiervoor al toegelicht zijn werkzaamheden voor een aantal projecten voor groot onderhoud wegen (asfalt) en civieltechnische kunstwerken (o.a. bruggen) om uiteenlopende redenen doorgeschoven naar 2025. Voor projecten uitgevoerd in 2024 zijn de werkelijke kosten onttrokken aan de bestemmingsreserve Beheer Openbare Ruimte en heeft daardoor dus geen invloed op het jaarrekeningsaldo.